YUMURTA DONDURMA
Yumurta Dondurma Nedir?
Bütün kadınlar doğumda belirli bir sayıda yumurta rezervi ile doğarlar. Kadınlarda yumurta rezervleri, ilerleyen yaşla birlikte giderek azalır. Bazı durumlarda ise genetik ve diğer faktörlere bağlı olarak genç yaştaki kadınlarda da yumurta rezervlerinde azalma olabilir. Azalmanın neden kaynaklandığı tam olarak belli olmamakla birlikte kanser tedaviler ve yumurtalık cerrahileri bu azalmayı hızlandırır. Yumurta dondurma işlemi, olgunlaşmış yumurtaların toplanarak saklanmasını sağlar. Bu sayede, üreme potansiyelinin korunması amaçlanır.
Kadınlarda yumurtalıkların içerisinde folikül isimli, yumurta hücresini barındıran kesecikler bulunur. Yumurtlama sürecinde foliküller, olgunlaşıp çatlayarak yumurtayı bırakırlar. Olgunlaşan bu yumurtaya oosit denilmektedir. Oositler toplanarak, vitrifikasyon yöntemiyle laboratuvar ortamında dondurulurlar. Bu sayede, ilerleyen zamanda, istenildiğinde kullanılmak üzere yumurtalar saklanmış ve üreme potansiyeli korunmuş olunur.
Yumurta Dondurma Nasıl Yapılır?
Yumurta dondurma işlemi, toplamda ortalama 15 gün süren bir süreçtir. Adet döneminin 2 veya 3. gününde başlanan tedavi, yumurtalıkların hormonlar vasıtasıyla uyarılmasını gerektirir. Hastaya verilen hormon ilaçları sayesinde, normal sayıdan daha fazla yumurta üretimi sağlanır. Bu süreçte, hastanın hormon seviyesinin takibi önemlidir. Kontrol muayeneleri ile devam edilen süreçte, hastanın hormon seviyelerine bağlı olarak ilaç dozlarında ayarlama yapılır.
Foliküllerin büyüklüğü istenilen düzeye ulaştığında, yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir. Bunun için öncelikli olarak hastaya, çatlatma iğnesi adı verilen bir enjeksiyon yapılır. Enjeksiyondan 36 saat sonra ise yumurta toplama işlemine geçilir. Bu işlem sırasında ultrason ile görüntüleme yapılabilmesi için vajinaya, bir ultrason probu yerleştirilir. Bu sayede foliküllerin tespit edilmesi sağlanır. Vajinaya yerleştirilen bir iğne yardımıyla, tespit edilen foliküller toplanır. İğnenin ucunda, folikülü çıkartmakta kullanılan bir vakum cihazı bulunur.
Bekar hastalarda kendi geliştirdiğimiz ve dünyada ilk kez tanımlanmış bir yöntem ile kızlık zarını bozmadan karından yumurta toplama işlemi yapılmaktadır.
Yumurta toplama işlemi, genellikle genel anestezi altında uygulanır. Hastanın uyku haline geçmesiyle, sedasyon altında işlem, ağrısız bir biçimde tamamlanır. Hastadan hastaya değişmekle beraber, yumurta toplama işlemi ortalama 15 dakika sürer.
Toplanan bu yumurtalar, laboratuvar ortamında özel teknikler kullanılarak dondurulur. Yumurta dondurma işlemi sırasında, hızlı dondurma veya camlaştırma olarak da bilinen vitrifikasyon tekniği ile su kristalleri oluşmadan dondurma işlemi gerçekleştirilir. Dondurulan bu yumurtalar, sıvı azot tanklarında, -196 derecede tutularak saklanır. İlerleyen zamanlarda, hastanın gebelik istemsiyle birlikte, yumurtalar çözülerek kullanıma alınır.
Dondurulan yumurtalar, her yıl yumurta sahibin yazılı onayı alınarak saklanamaya devam ettirilir ya da imha edilir. Yumurtalar, yasalar uyarınca 5 yıl boyunca saklanabilmektedir. Hastanın, 5 yıl sonunda yumurtalarını saklamaya devam etmek istemesi üzerine, gerekli bakanlık izninin alınmasıyla, saklama süresi uzatılabilir.
Yumurta Toplama İşlemi Sonrasında Nelere Dikkat Edilmesi Gerekir?
Yumurta toplama işlemi sonrasında hasta, genellikle 1-2 saat içerisinde hastaneden taburcu edilir. İşlemden sonra hastalar, günlük hayatlarına dönebilirler. Ancak yumurta dondurma işlemi sonrasında, yumurtalıklara yapılan müdahele nedeni ile hafif kramplar hissedilebilir. Kasıklarda dolgunluk ve basınç hissi yaşanabilir.
Kimler Yumurta Dondurma İşlemi Yaptırabilir?
Ülkemizde önceden, yumurta dondurma işlemine yalnızca ciddi bir cerrahi operasyon işlemi ya da kanser tedavisi görecek olan hastalarda izin verilmekteydi. Ancak, yasalarda yapılan değişiklikler ile Sağlık Bakanlığı artık, yumurta rezervinin düşük olduğu tespit edilen, erken menopoz tehlikesi olan kadınlarda da yumurta dondurma işlemine izin vermektedir. Bu sayede yumurta rezervi düşük olan tüm kadınlar da, yumurtaların dondurulmasıyla, ilerleyen yaşlarda çocuk sahibi olma şansı elde edilir. Yumurta dondurma işleminin yapılabilmesi için hastanın, üç uzman hekimden oluşan bir sağlık kurulundan rapor alması gerekir. Yapılan son yasal düzenlemelerle birlikte;
yumurtalık dondurma işlemi gerçekleştirilebilir.